تی دی آی (TDI) چیست؟

تولوئن دی ایزوسیانات یا تی دی آی یک نوع ایزوسیانات مونومری می باشد. تی دی آی مورد استفاده در تولید اسفنج های پلی یورتان در واقع متشکل از دو نوع مونومر است که به نسبت 80/20 باهم ترکیب شده اند.

تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) یکی از اعضای خانواده ایزوسیانات‌ها است که مرتبط با شاخه شیمی پلی یورتان‌ها است. در فرایند تی دی آی، تولوئن دی آمین (TDA) با واکنش مجاورتی دی نیتروتولوئن ساخته می‌شود. TDA نیز به نوبه خود با کربنیل دی کلراید واکنش می‌دهد تا تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) تولید شود.

 تولوئن دی ایزوسیانات تولید شده در واحدهای پتروشیمی معمولاً ترکیب۸۰ به۲۰ ایزومرهای تی دی آی ۴٬۲ و ۶٬۲ با حداقل عیار ٪ ۹۹/۵ است.

تی دی آی از لحاظ ظاهری مایعی شفاف و بدون رنگ که دارای بویی زننده می باشد است که چگالی آن در حدود 1200 کیلوگرم بر مترمکعب می باشد. دمای ذوب تی دی آی چیزی در حدود 21 الی 22 درجه سانتی گراد می باشد. اما نکته مهم و قابل توجه در این ماده تفاوت در دمای ذوب دو مونومر تشکیل دهنده آن می باشد.

با توجه با دمای ذوب ذکر شده، تی دی آی موجود در بشکه در فصل زمستان به صورت کاملا یخ زده یا بصورت دو فاز مایع و جامد می باشد که قسمت جامد آن معمولا در بخش پایین بشکه قرار گرفته است. نکته حائز اهمیت و بسیار مهم در این مورد این است که با توجه به تفاوت دمای ذوب دو مونور تشکیل دهنده این ماده، برای استفاده از آن در فصل زمستان ابتدا باید کل محتویات داخل بشکه را ذوب و همگن کرد و سپس مقدار مورد نیاز را از آن برداشت. در غیر این صورت به دلیل بهم خوردن نسبت مونومرها مواد کیفیت اصلی خود را از دست داده و ممکن است با مشکل در فرآیند تولید و فرمولاسیون مواجه شویم.

این ماده در واقع نقش عامل پخت را در تولید اسفنج های نرم پلی یورتان بازی می کند. و بصورت هم زمان با آب و پلی ال وارد واکنش می شود.

تی دی آی همانند دیگر ایزوسیانات‌ها، عنصر شیمیایی شاخص و قدرتمند در صنعت پلی یورتان است. با ترکیب با رزین‌های مختلف، می‌توان با تولید تی دی آی پلی یورتان با خواص مختلف ساخت.

تی دی آی علاوه بر به‌کارگیری در صنعت پلی یورتان، در صنعت آلوده‌کننده ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل مخاطرات برای سلامت انسان‌ها و محیط زیست وجود دارد و می‌تواند عوارض خطرناک برای سلامت شخص داشته باشد، بنابراین باید در هنگام استفاده از آن‌ها در صنعت، احتیاط لازم را انجام دهید.

احتیاطات لازمه در استفاده تولوئن دی ایزوسیانات

1. آگاهی از مخاطرات: باید درباره مخاطرات TDI آگاه باشید و در صورت لزوم، تدابیر لازم برای جلوگیری از آن‌ها را انجام دهید.
2. با توجه به مخاطرات TDI، ضروری است که در هنگام به‌کارگیری از تی دی آی از امدادات حفاظتی مانند ماسک و عینک حفاظتی استفاده کنید.
3. تصفیه هوا: در صنایعی که TDI به‌کار می‌روند، ضروری است که تصفیه هوا کافی صورت گیرد، تا بتوان خطر آلودگی هوا را پایین برد.
4. استفاده از تجهیزات مناسب: برای جلوگیری از آلودگی TDI، باید تجهیزات مناسبی در صنعت، استفاده شود.

خصوصیات تولوئن دی ایزوسیانات (TDI)

• فرمول مولکولی: C₉H₆N₂O₂
• جرم مولی: 174.2 g/mol
• شکل ظاهری: مایع بی رنگ تا زرد کم رنگ
• چگالی: 1.214 g/cm3 liquid
• دمای ذوب: ۲۱٫۸ درجه سانتی‌گراد (295.0 K)
• دمای جوش: ۲۵۱ درجه سانتی‌گراد (524 K)
• انحلال‌پذیری در آب: واکنش نشان می دهد