🔹صنعت ابر و اسفنج کشور نیازمند تحول علمی و مدیریتی است🔹
🔻صنعت ابر و اسفنج کشور به عنوان یکی از صنایع نسبتا جوان کشور شناخته می شود. تولیدات این بخش از صنعت در انواع کالای خواب، مبلمان خانگی و اداری، صنایع خودروسازی، صنایع فعال در تصفیه و… کاربرد دارد. طبق آخرین آمارها که البته کاملا شفاف هم نمی‌باشد، نیاز کشور به تولیدات این صنعت تا حد زیادی درداخل تامین می شود و حجم کمی از تولیدات ابر و اسفنج عمدتا در قالب محصول نهایی به برخی از کشور های همجوار صادر می شود. با توجه به ظرفیت های داخلی کشور نظیر صنایع پتروشیمی، نیروهای کار جوان و تحصیل کرده، و با توجه به اینکه تمامی کارخانه های فعال در این بخش با توجه به هزینه های ثابت بالا از درصد خیلی کمی از ظرفیت تولیدی خود بهره می برند، می توان با کمی همّت و مدیریت، این صنعت و صنایع مربوطه را بهینه و توسعه یافته تر نمود تا علاوه بر تولید محصولات باکیفیت و رقابتی برای نیاز داخلی کشور، بتوان حجم بیشتری از مصرف کشورهای همسایه از قبیل عراق، افغانستان و… را از سیطره کارخانه ها و محصولات کشور ترکیه بیرون آورد، و با توجه به قیمت نسبتا بالای محصولات این صنعت به ارز آوری قابل توجهی برای کشور دست یافت. به همین بهانه با دو پژوهشگر و فعال در این صنعت، مهندس الیاس ارندان فارغ التحصیل مهندسی شیمی و اقتصاد از دانشگاه صنعتی شریف و سید رشید شاه چراغ کارشناس ارشد کار آفرینی و پژوهشگر حوزه نوآوری در صنعت و کسب و کار مصاحبه می کنیم.
سوال اول
📌صنعت ابرو اسفنج دقیقا شامل چه محصولاتی می شود و این صنعت از نظر فنی و کسب وکاری چه وضعیتی دارد؟
🔻الیاس ارندان: صنعت ابر و اسفنج در واقع یکی از زیر مجموعه های صنایع پلیمر و پلی یورتان کشور می باشد. در اینجا منظور ما از ابر و اسفنج، به طور علمی همان فوم های انعطاف پذیر پلی یورتان می باشند که در صنعت داخل به دو دسته کلی شامل انواع اسفنج های نرم پلی یورتان، و دسته دوم که با کمی تغییر در فرمولاسیون و شرایط فرآیندی دارای سختی بیشتری نسبت به دسته اول می باشند است. همچنین لازم به ذکر است که دسته دوم را به طور عامیانه به دو نوع فوم های سرد و گرم تقسیم بندی می کنند. این محصولات عمدتا در صنایع مختلفی از جمله مبلمان خانگی و انواع سرویس های خواب، صندلی های اداری، صندلی و رو کش صندلی انواع وسایل نقلیه زمینی و هوایی، و یا به صورت کوچکتر می توان به مصارفی از قبیل اسکاج، تخته پاک کن، صنایع تودوزی کفش و… اشاره کرد. البته جدیدا در داخل کشور از اسفنج های نرم متخلخل برای مصارفی از قبیل تصفیه آب و هوا نیز استفاده می شود.
🔻سید رشید شاه چراغ: با توجه به کاربرد وسیعی که محصولات صنعت ابر و اسفنج در بازار مصرف دارد می توان اینگونه بیان کرد که وضعیت مالی این صنعت از حیث فروش و داشتن بازار در وضعیت خوبی قرار دارد اما این شرایط با کمی تدبیر و به کارگیری روشهای فروش نوین و به کارگیری هرچه بیشتر علم و دانش می تواند به گونه ای رشد کند که هم تولید کنندگان محترم و هم زنجیره مصرف و نهایتا مصرف کننده نهایی همگی به مطلوبیت حاصل از تولید و مصرف دست یابند.
سوال دوم
📌فرصت های توسعه بازار این صنعت چه چیزهایی می باشد؟
🔻سید رشید شاه چراغ: با توجه به وضعیت کشورهای همسایه ایران، می توان بازار بالقوه 300میلیونی مصرف کننده ابر و اسفنج را به عنوان یک بازار جذاب و البته پر سود در نظر گرفت. اما وضعیت تولید این محصول در کشور به گونه ای نیست که برنامه‌ای جدی و هدفمند برای ورود به این بازارها داشته باشد. به همین خاطر یکی از فرصتهای مهم این صنعت می تواند ورود به بازارهای صادراتی کشور های همسایه و منطقه باشد. فرصت بالقوه دیگر این صنعت که می تواند کشور را از واردات برخی محصولات مستقل کند به کارگیری تکنولوژی های جدید در تولید، و ترکیب دانش و صنعت برای تولید محصولاتی است که نیاز مصرف کنندگان از حیث قیمت و کیفیت را به نحو احسن تامین کند.
🔻الیاس ارندان: به نظر من به علت خالی بودن کاربرد دانش در صنعت پلی یورتان کشور، امروزه شاهد ورود محصولات پلی‌یورتانی جدیدی از جمله انواع فوم های حافظه دار، فوم های ضد حریق، اسفنج های تصفیه آب، اسفنج های آبکش برای گل های مصنوعی و… به داخل کشور هستیم. که با اندکی سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه و به کارگیری اصولی از دانش متخصصین فعال در این صنعت، یا با ایجاد پل های ارتباطی بیشتر میان صنعت و دانشگاه، به راحتی و با اندکی تلاش می توان به دانش فنی تولید این محصولات مصرفی جدید دست یافت، و از این رو علاوه بر مستقل شدن این صنایع نسبت به خارج از کشور و جلوگیری از خروج ارز، با راه اندازی خطوط تولید جدید نیروی کار بیشتری را به کار گرفت و حجم بازار این صنعت را توسعه داد.
سوال سوم
📌برای بهبود وضعیت و استفاده از فرصت های ذکر شده چه اقداماتی باید انجام شود؟
🔻برای بهبود وضعیت و استفاده از این فرصتها باید در دو بخش تغییرات اساسی و کارآمد ایجاد کرد. بخش اول بخش فنی و تکنولوژیکی کسب وکار می باشد که همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، با به کارگیری دانش فنی نیروهای متخصص جوان و خلاق، ایجاد پل های ارتباطی بیشتر بین صنعت و دانشگاه و اندکی همدلی می توان به پیشرفت خوبی در این بخش رسید.
و بخش دیگر مسائل کسب وکار و مدیریتی می باشد. به نظرمی رسد باید این صنعت بسیار فراتر از وضعیت موجود بهینه سازی شود. این بهینه سازی در بخشهای تولید، خطوط تولید پراکنش مراکز تولید و عدم تمرکز زدایی باید انجام شود. همچنین با بررسی این بازار در بخش فروش و عرضه محصول، گاها با نوسانات ارزی و تامین کالا برای مصرف کنند گان و تولید کنندگان مواجه می شویم که می توان این نوسانات را با یکپارچه سازی و به هنگام سازی تولید با رویکرد مقابله با نوسانات و رفاه بیشتر مشتریان و مصرف کنندگان خنثی کرد.
سوال چهارم
📌درحال حاضر وضعیت دانش فنی صنعت و مراکز علمی ما در این حوزه در چه وضعیتی می باشد؟
🔻از لحاظ علمی با وجود مراکز مهم و فعالی مانند مرکز تحقیقات پلیمر و پتروشیمی کشور در نزدیکی شهرستان کرج که دارای یک واحد اختصاصی پلی یورتان می باشد، و یا حضور دانشجویان دارای ایده و برخی اساتید فعال در این صنایع، تا حد خوبی خوراک علمی کافی برای این صنایع موجود است و یا به سهل و وصول می باشد.
اما در بخش صنعت که از بدو تاسیس (با توجه به قیمت پایین مواد اولیه و هزینه کم ضایعات در سال های اولیه تاسیس) به صورت کاملا تجربی بوده و به همین منوال نیز ادامه داشته، تا جایی که امروزه با وجود هزینه به شدت بالای مواد اولیه و ضایعات همچنان جای خالی دانش فنی در این صنعت احساس می شود، و گاها شاهد زیان های شدید و حجم ضایعات و خسارت های بالای وارد شده به کارخانجات فعال در این صنایع هستیم که عمده این مشکلات با به کارگیری دانش نیرو های متخصص قابل پیشگیری بوده و به حداقل خواهد رسید.
به کارگیری دانش و علم در صنعت و کسب وکار می تواند تحولی شگرفت و قابل توجه از بعد مالی و فنی در محصولات و خدمات ایجاد کند. صنعت ابر و اسفنج هم از این امر مستثنی نیست و می توان با تعامل دوسویه ما بین صنعت و دانشگاه که از آرزوها و آرمانهای دیرینه می باشد این تحول را هرچه زود به مرحله عمل رسانید. با توجه به سود آوری و منابع سرشار این صنعت درکشور می توان با به کارگیری دانش و تکنولوژی نوید روزهای خوبی برای فضای کسب وکار و وصنعت کشورمان داشته باشیم.